Voordat mijn man Sylvester in 2014 voor zijn werk op Bonaire gestationeerd werd woonde en werkte hij een half jaar op Sint Eustatius. Dit Bovenwindse Caribisch eiland werd in 2010 een bijzondere gemeente van Nederland.
Vanaf het jaar 1781 is Sint Eustatius afwisselend bezet geweest door Frankrijk, Engeland en Nederland. Slavernij was onderdeel van deze kolonisering. Sint Eustatius werd het meest winstgevende bezit van de West-Indische Compagnie.
Slavenkralen
Sint Eustatius is beroemd om de blauwe slavenkralen, die er gevonden worden. Door hun geschiedenis hebben deze kralen een bijzondere betekenis.
Gemaakt in Amsterdam, door Venetiaanse glasblazers, werden ze gebruikt door de West-Indische Compagnie om slaven in West-Afrika mee te kopen. Later werden deze zeeblauwe kralen door tot slaaf gemaakten gedragen of als ruilmiddel gebruikt. Een soort van betaalmiddel dus. Niet gemakkelijk te bemachtigen werden deze zogenaamde ‘slave beads’ van stijgende waarde. Met deze kralen kon niet alleen vis of brood gekocht worden, maar zelfs een stuk grond, vrijheid of een huwelijkskandidaat.
Toen op 1 juli 1863 de slavernij werd afgeschaft werden symbolisch al deze kralen in zee gegooid. ‘We zijn vrij en we gooien ze gewoon weg’. Tot op de dag van vandaag spoelen de kralen na elke orkaan aan de kust aan. Volgens de lokale folklore moet je er nooit naar op zoek gaan. De kraal vindt jou. En als dit eenmaal gebeurd is zul jij altijd terugkeren naar Sint Eustatius.
Afscheidscadeau
Bij zijn vertrek van Sint Eustatius wachtte Sylvester een bijzonder cadeau. Lokale mensen wilden hem bedanken met twee blauwe ‘slave beads’. Deze kralen zochten hem, een prachtig aandenken.
Nadat de twee zeeblauwe kralen onze verhuizing naar Bonaire, Duitsland en België hadden doorstaan lagen ze al een tijdje te wachten op herontdekking. Toevallig, of waarschijnlijk niet, reeg ik afgelopen zaterdag, 1 juli 2023, voor het eerst zo’n blauwe kraal aan mijn halskettinkje. Vooral heel mooi én met die bijzondere herinnering. Het verhaal achter de kraal was mij bekend.
Keti Koti
Later die dag bezocht ik mijn vriendin Mieke. Haar oog viel meteen op de blauwe kraal, door haar schoonheid. Ik vertelde over de herkomst en de betekenis. Mieke’s mond viel open.
“Jij draagt deze kraal voor het eerst op Keti Koti, dé herdenkingsdag van de afschaffing van de slavernij”? vroeg Mieke. Toen kreeg ík kippenvel. Deze datum was nog niet goed tot mij doorgedrongen, maar in mijn onderbewuste was er blijkbaar iets gebeurd. De kraal die mij zocht, op 1 juli. Zal Keti Koti, naast 4 en 5 mei, in onze huidige kleurrijke samenleving tot nieuwe nationale feestdag verheven worden in Nederland? Alles lijkt in die richting te wijzen.
KRALENdijk
Na Sint Eustatius kwamen wij terecht in Kralendijk, Bonaire. Daar werden de kralen drie jaar lang bewaard, op een steenworpafstand van de Atlantische Oceaan. Nadat wij in 2017 terugkeerden naar Europa hebben ze zes jaar lang overwinterd in hun doosje. Nu staan wij aan de vooravond van een nieuw buitenlandavontuur en duiken de kralen weer op. ‘Waar gaat onze volgende reis naar toe?’ lijken ze te willen zeggen.
Ik vermoed (niet) terug naar Sint Eustatius.
Ervaar jij soms ook iets bijzonders waardoor je denkt dat toeval niet bestaat?
